Vài khái niệm giáo huấn về giáo lý

  ĐƯỚNG HƯỚNG GIÁO LÝ TRONG GIÁO HỘI

    Yali, 4 tháng 12, 2012

Những ai quan tâm tới Loan Báo Tin Mừng (LBTM) đều nhận thấy tầm quan trọng của việc dạy giáo lý. Nhưng nhiều khi họ chưa có một khái niệm rõ ràng về giáo lý.

1.      Giáo lý là gì ?

Giáo lý là … giáo huấn những đạo lý, giáo lý = dạy những lý lẽ trong đạo (?).

Giáo lý dịch từ chữ Hy Lạp κατηχεĩν (katêkhêin) (catéchèse, catechesis ), trong đó có động từ κατηχω (catêkhô), với gốc là ηχω = (écho) tiếng vang. Ý nghĩa ban đầu của giáo lý là làm vang lên, lớn tiếng loan báo (nghĩa rộng).

Giáo lý - nói theo kiểu thần học mục vụ (để không ai hiểu gì!?) -  là những nguyên lý của đức tin, đặt nền tảng trên Kinh Thánh, trên lời rao giảng của đức Giêsu và Truyến Thống trong Giáo Hội. Giáo lý không thể tách rời các nghi thức phụng vụ.

2.      Ai có trách nhiệm dạy Giáo lý ?

Jules-Alexis Muenier en 1890 - Musée des Beaux-Arts de Besançon.

Giáo lý là sứ mệnh của mọi kitô hữu,
theo lời mời gọi của Tin Mừng : Hãy đi loan báo cho muôn dân ... (Mt,26) [§774 (1)]. Theo Giáo luật thì :

•  §756 Giám mục được ủy thác cách riêng nhiệm vụ loan báo Tin Mừng (LBTM). Và các linh mục là các cộng tác viên của Giám mục, chia sẻ nhiệm vụ LBTM đó (§757).
• §773 Nhấn mạnh :  Các Chủ Chăn có nhiệm vụ riêng biệt và nặng nề phải lo dạy giáo lý cho dân Chúa
• §774 (1) Dưới sự hướng dẫn của giáo quyền hợp pháp, mọi phần tử trong Giáo Hội đều có nghĩa vụ chăm lo việc huấn giáo, tùy theo phận sự của mỗi người. (...)
• §776: Do nhiệm vụ đòi buộc, Cha Sở phải lo huấn luyện giáo lý cho người lớn, thanh niên và trẻ em. Vì mục đích ấy, Cha Sở hay mời gọi sự cộng tác của các giáo sĩ làm việc trong họ đạo, của các phần tử của Hội Dòng tận hiến cũng như các tu đoàn tông đồ, tùy theo đường hướng riêng của mỗi dòng tu, cũng như của giáo dân, nhất là các giáo lý viên…
• §778: Các Bề Trên dòng tu và các tu đoàn tông đồ phải lo dạy giáo lý cách chuyên cần trong các nhà thờ, trường học và các cơ sở khác đã được ủy thác cách nào đó cho mình.
• §779: Trong việc dạy giáo lý cần xử dụng tất cả các phương thế, dụng cụ sư phạm, và các phương tiện truyền thông xã hội xét là hữu hiệu, ngõ hầu các tín hữu, tùy theo điều kiện tính tình, khả năng, tuổi tác và lối sống, có thể học hỏi đầy đủ hơn về giáo lý công giáo và đem ra thực hành chu đáo hơn.
• §780: Các Bản Quyền sở tại phải trù liệu để các giảng viên giáo lý được huấn luyện kỹ lưỡng để thi hành trọn vẹn nhiệm vụ của mình. Bởi vậy, cần cung cấp cho họ sự đào tạo liên tục, để họ thông thạo giáo lý của Giáo Hội, học biết những quy tắc riêng của khoa sư phạm, cả về lý thuyết lẫn thực hành.

 Tông huấn Lời Thiên Chúa (Verbum Domini) của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI, đã ghi nhận việc dạy giáo lý là : «... việc giảng dạy giáo lý này, dưới các hình thức và theo các giai đoạn khác nhau, phải luôn luôn đồng hành với Dân Thiên Chúa»(s. 74).

 
Hướng dẫn Tổng quát việc Dạy Giáo lý 1997 của Thánh Bộ Giáo Sĩ, xác định: “Tổ chức mục vụ huấn giáo được coi là việc ưu tiên của Giám mục và của giáo phận. Ban giáo lý là “cơ quan qua đó Giám mục, người chịu trách nhiệm cộng đoàn và thầy dạy đức tin, điều hành và hướng dẫn tất cả sinh hoạt huấn giáo của giáo phận” (s.265).

       
 Theo tinh thần đó Ban Giáo lý giáo phận cần thực hiện các nhiệm vụ sau: 
(1) giúp hiểu biết đức tin, 
(2) giáo dục phụng vụ, 
(3) huấn luyện luân lý, 
(4) dạy cầu nguyện, 
(5) giáo dục đời sống cộng đoàn, và 
(6) khai tâm cho việc truyền giáo (x. HDTQ, ss. 85-87).

Theo Thư Chung (2011) Hậu Đại Hội Dân Chúa 2010, thì: «…việc học hỏi Lời Chúa, việc dạy và học giáo lý là đòi hỏi tối cần thiết trong đời sống Giáo Hội, nhất là trong thời đại ngày nay đầy rẫy những luồng tư tưởng nghịch với Tin Mừng. Đại Hội Dân Chúa mong mỏi sớm có được những nguyên tắc, đường hướng và chương trình chung, cũng như một thủ bản chung về giáo lý, vừa trung thành với Tin Mừng vừa gần gũi với văn hóa Việt Nam…» (s.11). 

CVKGL